hazar denizi ne demek?

Hazar Denizi, dünyanın en büyük iç denizi olup, Avrupa ve Asya kıtaları arasında yer alır. "Kapalı havza" olarak sınıflandırılır, yani okyanuslarla doğrudan bağlantısı yoktur. İşte Hazar Denizi hakkında bazı önemli bilgiler:

Coğrafya ve Jeoloji:

• Konum: Kuzeyde Kazakistan, doğuda Türkmenistan ve İran, batıda Rusya ve güneyde Azerbaycan ile çevrilidir.
• Boyut: Yaklaşık 371.000 kilometrekarelik bir alanı kaplar. Uzunluğu yaklaşık 1.200 km, genişliği ise 320 km'den fazla değişir.
• Derinlik: Derinliği oldukça değişkendir. Kuzey kısmı sığken, güney kısmı oldukça derindir (maksimum 1.025 metreye ulaşır).
• Su seviyesi: Su seviyesi tarihsel olarak değişken olmuştur. Son yıllarda su seviyesinin düştüğü gözlemlenmiştir. Bu durum iklim değişikliği, nehir akışındaki azalma ve su kullanımındaki artış gibi faktörlere bağlanır.
• Jeolojik geçmiş: Hazar Denizi, milyonlarca yıl önce Tethys Okyanusu'nun bir kalıntısıdır.

Hidroloji:

• Su tuzluluğu: Suyun tuzluluk oranı bölgelere göre değişir. Kuzey kısmı daha az tuzludur (bazı bölgeler neredeyse tatlı su seviyesinde), güney kısmı ise daha tuzludur (okyanus suyuna yakındır).
• Beslenme kaynakları: Volga Nehri, Ural Nehri ve Kura Nehri gibi büyük nehirler Hazar Denizi'ne akar.
• Akıntılar: Denizin içinde karmaşık akıntı sistemleri bulunur.

Ekoloji:

• Biyolojik çeşitlilik: Hazar Denizi, çeşitli balık türlerine, özellikle de mersin balığına ev sahipliği yapar. Mersin balığı, havyarıyla ünlüdür. Ancak aşırı avlanma nedeniyle popülasyonu tehdit altındadır.
• Kirlilik: Petrol ve endüstriyel atıklar, Hazar Denizi'nin ekosistemini tehdit eden önemli kirlilik kaynaklarıdır.
• Tür çeşitliliği: Fok türleri (Hazar fok balığı), kuşlar ve diğer birçok sucul canlı türüne ev sahipliği yapmaktadır.

Ekonomik önemi:

• Balıkçılık: Hazar Denizi, balıkçılık için önemli bir kaynaktır.
• Petrol ve doğalgaz: Hazar Denizi'nin altında büyük petrol ve doğalgaz rezervleri bulunur. Bu rezervlerin çıkarılması, bölgenin ekonomisi için önemlidir ancak çevresel riskler de beraberinde getirir.
• Ulaşım: Denizin kıyı bölgeleri, ticaret ve ulaşım için kullanılır.

Siyasi önemi:

• Kıyı devletleri arasındaki anlaşmazlıklar: Hazar Denizi'nin kaynaklarının paylaşımı, kıyı devletleri arasında uzun süredir devam eden anlaşmazlıklar ve siyasi gerilimlere neden olmuştur. 2018 yılında imzalanan anlaşma ile kıyı devletleri arasındaki deniz sınırlarının ve kaynakların paylaşımının esasları belirlenmiştir.

Hazar Denizi, jeolojik, ekolojik ve ekonomik önemiyle benzersiz bir su kütlesidir. Ancak, kirlilik, aşırı avlanma ve su seviyesindeki düşüş gibi sorunlar ekosistemi ve çevresel sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir.